Bu yazının İngilizce dilindeki orjinali https://blog.impraise.com/360-feedback/giving-feedback-to-different-personalities-the-myers-briggs-indicator-performance-review adresinde bulunmaktadır.
İş yerinde ve günlük yaşantımızda etkili geri bildirim verebilmek oldukça önemlidir. Bunun için farklı kişilikleri anlamak gerekir. Bir çalışanı motive eden şey bir diğerine göre suç teşkil edebilir!
Birine geri bildirimde bulunduğunuz bir anı hatırlayın örneğin, kişi o sırada rahat mıydı yoksa incinmiş mi hissetmişti? Belki yönteminiz, karşınızdaki kişinin kişilik tipine uygun değildi…
Myers-Briggs Kişilik Ölçeği
Myers-Briggs kişilik ölçeği (ya da orijinal kısaltması ile MBTI) kişilik değerlendirmede en bilinen ve yaygın kullanılan envanterdir. Geliştiricisi olan Carl Jung, karşıt çiftlerden oluşan dört grup tutumun insanların karakterlerini belirlediğine inanmaktaydı:
Dışa dönük mü, içe dönük mü? (Extraversion vs. Introversion) : Enerjilerini dış dünyaya (insanlar, nesneler, durumlar) yönlendiren insanlar “dışa dönük” olarak tanımlanır. Onları “E” harfi sembolize eder(Extraversion). Enerjilerini iç dünyalarına (fikirler, bilgiler, inançlar) yönelten insanlar ise “içe dönük”türler ve onları da “I” harfi sembolize eder (Introversion). Dışa dönükler harekete meyyalken iken içe dönükler fikir odaklıdır.
Duyusal mı, sezgisel mi? (Sensing vs. Intuition) : Gerçekler, detaylar ve somut gerçeklerle ilgilenenler “duyusal” olarak nitelenirler ve “S” harfi ile temsil edilirler. Fikirler, soyut kavramlar ve teorilerle uğraşmayı tercih edenlerse “sezgisel” olanlardır, “N” ile sembolize edilirler.
Duygusal mı mantıklı mı? (Thinking vs. Feeling) : Karar verirken tarafsız bir bakış açısıyla hareket eden, yargıya varmadan önce sebep sonuç ilişkilerini değerlendiren ve zekasını kullananlar için “mantıklı” denir, “T” harfi ile ifade edilirler. İç dünyalarına ve duygularına dayanarak karar verenler ise “duygusal” olanlardır ve “F” harfi ile temsil edilirler.
Yargılayıcı mı algılayıcı mı? (Judging vs. Perceiving) : Düzenli ve iyice planlanmış bir yaşamı tercih edenler “yargılayıcı” olarak nitelendirilir, “J” harfi onları ifade eder. Yaşamın içinde “akışa kapılmayı” tercih edenlerse “algılayıcı” olanlardır ve onlar da “P” harfi ile temsil edilirler.
Bu dört çiftten kendinize uygun olanları seçtiğinizde kişilik tipinizi elde edersiniz, ENTP gibi. Toplamda 16 kişilik tipi vardır ancak nasıl geri bildirim almak istediklerine göre ayıracak olursak 4 grupta toplamak da mümkün:
DUYUSAL-MANTIKLI (ST) kişiler için “ne kadar detay o kadar iyi”dir. Onlara yaptıklarından bahseden, somut yorumlarda bulunun. Nasıl değişebileceklerine, nasıl daha iyi olabileceklerine dair olabildiğince ayrıntılı açıklamalar yapın. ST’ler bundan incinmez veya bunları şahsi bir problem haline getirmezler. Unutmayın ki ST’ler kendi yaptıkları işi dahi eleştirmek konusunda fazla acımasız olabileceklerinden genel çerçevede kaldığı müddetçe sizin yapacağınız olumlu değerlendirmeleri de reddedebilirler. Benzer şekilde ortaya koydukları işin tam olarak hangi kısmını başarılı bulduğunuzu belirtin ki neyi tekrar yapmaları gerektiğini bilsinler.
- Somut yorumlarda bulunun.
- Ayrıntılı açıklamalar yapın.
- Tam olarak hangi neyi başarılı bulduğunuzu belirtin
Pozitif geri bildirim
Asla söylememeniz gereken: “Müthiş bir iş çıkardın Ahmet, çok iyiydi! Sana güvenebileceğimi biliyordum.”
Yapmanız gereken: “Dünkü toplantı için hazırladığın sunum gerçekten çok başarılıydı Ahmet. Üstelik hazırlanmak için çok kısa zamanının olduğunu da biliyorum. Ancak toplantının verimli geçmesini sağlayan, etkili ve anlamlı bir içerik üretmeyi başarmışsın. Etkili bir zaman yönetimi gerektiren projeler konusundaki yeteneğini takdir ediyorum. Bu şekilde devam et.”
Negatif geri bildirim
Asla söylememeniz gereken: “Ahmet, iletişim becerilerini geliştirmelisin. Bazen çok özensiz davranıyorsun.”
Yapmanız gereken: “Ahmet, son iki raporunda ve müşterilerimizden birine gönderdiğin e-postada birkaç yazım hatası dikkatimi çekti. Aceleyle yazıldığını düşündürüyor biraz. Bir dahaki sefere göndermeden önce yazdıklarını tekrar okusan iyi olur.”
SEZGİSEL-MANTIKLI (NT) olanlar için en iyi yol dolambaçsız, dosdoğru olandır. Belirli alanlara yoğunlaşan basit ve bire bir geri bildirim, onlarla çalışırken en iyi sonucu verir. Satır aralarını okumayı güç bulurlar ve üstü kapalı, belirsiz genellemeler onlar için bir şey ifade etmez. Gelecekteki belirli durumlarda uygulayabilecekleri öneriler onlar için önemlidir. NT’lere geri bildirim verirken göz önünde bulundurmanız gereken önemli hususlardan biri de derin bir saygı duymadıkları kişilerden gelen değerlendirmeleri olumlu karşılamayacaklarıdır.
- Basit ve bire bir geri bildirim
- Üstü kapalı, belirsiz genellemeler olmamalı
- Gelecekte belirli durumlarda uygulayabilecekleri net öneriler
- Saygı duymadıkları kişilerden gelen değerlendirmeleri olumlu karşılamazlar
Pozitif geri bildirim
Asla söylememeniz gereken: “Müthiş bir enerjin var Betül! Herkes seni çok seviyor.”
Yapmanız gereken: “Ekipteki herkes onları motive edişini ve enerjiyi yükseltmeni takdirle karşılıyor. Özellikle de bu sabah yaptığımız liderlik toplantısındaki gibi stresli zamanlarda. Sendeki bu olumlu hava herkesi sarıveriyor!”
Negatif geri bildirim
Asla söylememeniz gereken: “Betül, sunumların çok kafa karıştırıcı. Daha iyi hazırlanmalısın.”
Yapmanız gereken: “Betül, sunumlarını daha anlaşılır hale getirmek için verilerini görselleştiren tablolar ve grafikler kullanabilirsin. Bu, dinleyicilerinin anlamasını kolaylaştıracaktır. Ayrıca bütün bilgiyi tek slaytta vermek yerine bilgiyi birkaç slayta paylaştırmayı ve madde işaretleri kullanmayı deneyebilirsin.”
DUYUSAL-DUYGUSAL (SF) bireyler, işlerini tamamlar tamamlamaz, özgül ve somut dönüşler almaktan hoşlanırlar. Ancak bunu yüz yüze iken, bire bir görüşmede yapmalısınız. Diğer gruplara göre biraz daha hassastırlar. Olumsuz değerlendirmeleri kişiselleştirmemek onlar için zordur. Yaptıkları işin geliştirebilecekleri yanları hakkında konuşmadan önce güçlü ve pozitif yanlarını vurgulayın.
- Bire bir görüşmede özgül ve somut dönüşler
- Eleştirmeden önce güçlü ve pozitif yanlarını vurgulayın
Pozitif geri bildirim
Asla söylememeniz gereken: (İnsanların içinde iken) “Can, tebrik ederim! Son birkaç aydır çok iyi işler çıkardın.”
Yapmanız gereken: (Özel bir görüşme sırasında) “Can, lider olmak için harika bir potansiyelin olduğunu düşünüyorum. İş bitiricisin ve ekibini motive etmeyi beceriyorsun. Liderlikle ilgilenir misin?”
Negatif geri bildirim
Asla söylememeniz gereken: “Can, bu telefonda ona kaba davrandığını söyleyen ikinci müşterimiz! Artık değişmen gerek.”
Yapmanız gereken: “İş bitirici yanın ve müşterilerimizi takip etmek konusundaki yeteneklerin seninle çalıştığımız için bizi şanslı kılan noktalar Can. Ancak az evvel telefonda görüştüğün müşterimizden bir şikayet aldım. Telefonda kendisine biraz kaba davrandığını düşünüyor. Biraz daha cana yakın davranmak için neler yapabilirsin sence?”
SEZGİSEL-DUYGUSAL (NF) bireylerin geri bildirim aldıkları kişilerin müşfik ve ilgili bir tavır içinde olması çok önemlidir. Kendilerini geliştirmek konusunda oldukça isteklidirler ancak üslubunuzu sert ve yargılayıcı bulurlarsa eleştirilerinizi kişisel algılayabilirler. Desteklediklerini hissetmek isterler. İlişkilerinin iyi olduğu birinden geri bildirim almak onlar için daima yardımcı olacaktır.
Pozitif geri bildirim
Asla söylememeniz gereken: “Harika işler yapıyorsun Amanda! Bu şekilde çalışmaya devam et.”
Yapmanız gereken: “Senin sunumların her zaman ilgi çekici ve hedefini bulan nitelikte oluyor Amanda. İnsanların zamanına saygı gösteriyor ve önemli olmayan çöp bilgilerle meşgul etmiyorsun. Böyle iyi işler çıkarmaya devam et!”
Negatif geri bildirim
Asla söylememeniz gereken: “Amanda, her projede en arkada kalan sen oluyorsun. Açıkçası, ekibini mahcup ediyorsun.”
Yapmanız gereken: “Amanda, son iki projeyi teslim tarihinden birkaç gün sonra gönderdiğini fark ettim. Bunun için endişeleniyorum çünkü ekibin geri kalanı seni beklemek zorunda kalıyor ve ilerleyemiyor. Zamanı daha etkin kullanmak ve önceliklerini belirlemek konusunda ip uçları ve püf noktaları istersen sana yardımcı olmaktan memnun olurum.”
Ve son olarak; dışa dönükler ve içe dönükler söz konusu olduğunda genel geçer bazı kurallar vardır. Dışa dönükler sosyal ve yaratıcıdırlar ve başkalarının yanında övülmeyi veya yerilmeyi dert etmezler. Diğer yandan içe dönükler, tek başlarına değerlendirildikleri bir özel görüşmede daha rahat hissederler.
Artık ekibinizi, ailenizi ve arkadaş grubunuzu oluşturan tüm farklı karakterlere etkili geri bildirimler verebilmeniz için gereken tüm ip uçlarıyla donandınız. Hiç kimseyi sürecin dışında bırakmadan, sürekli öğrenme ve bağlılığın hakim olduğu başarılı bir ortam geliştirme yolunda ilerliyorsunuz!
Kaynak : https://medium.com/peoplebox-ats/geri-bildirimlerinizi-farkli-kisilik-tiplerine-gore-vermek-myers-briggs-olcegi-8ffd4a2e9941